community of practice nieuw organiseren Archives

Doe mee: Community of Practice Nieuw Organiseren gaat online!

Heb jij op dit moment een veranderambitie of opgave in het publiek of sociaal domein en ben je ervan overtuigd dat organiseren anders kan? Ervaar je dat anders organiseren echter niet vanzelfsprekend is? Voel je je ook wel eens gevangen tussen twee werelden van jouw visie op wat er nodig is en wat ‘de organisatie’ van je vraagt? Heb je behoefte aan het ontwikkelen van je praktijk- en theoretische kennis over veranderingsprocessen? Dan is de Broosz Community of Practice Nieuw Organiseren misschien iets voor jou! Op 23 april 2021 start Broosz de vierde editie. Dit keer een speciale online editie.

Aan de slag met Nieuw Organiseren

De beweging naar Nieuw Organiseren is niet te managen. Het vraagt om een andere kijk op organiseren. En voor wie kiest voor Nieuw Organiseren is praktijkkennis relevant. In dit programma krijg je dan ook geen simpele ‘how-to-do-list’ of een opsomming van ‘de 7 stappen naar Nieuw Organiseren’ aangereikt. Maar maken we, naast theoretische bagage, vooral ruimte voor het verder verdiepen en ontwikkelen van je eigen praktijk en het ontdekken en krachtig neerzetten van je eigen verhaal. Juist nu. Juist in deze tijd.

Voor wie?

De Broosz Community of Practice Nieuw Organiseren is bedoeld voor vernieuwers en interne veranderaars die ervan overtuigd zijn dat organiseren anders kan en die een ambitie hebben bij te dragen aan de ontwikkeling van hun afdeling, netwerk of organisatie. Dat kan zijn in de zorg, welzijn, woningbouw, gemeente, onderwijs, politie. En vanuit diverse rollen: van uitvoerend professionals en beleidsmakers tot managers en interne organisatieadviseurs. De Broosz Community of Practice is bedoeld voor mensen die geïnspireerd zijn door het gedachtegoed van Nieuw Organiseren en Rijnlands Organiseren en die zich verder willen ontwikkelen en verdiepen. In deze community ben je omringd met mensen die eenzelfde ambitie en zoektocht hebben. Mensen die willen ontdekken, leren en experimenteren èn die hun verhaal willen delen.

Onze aanpak?

Het centraal zetten van de eigen veranderpraktijk èn het samen invulling geven aan het programma is uniek aan de aanpak van Broosz. Concreet brengen participanten elke bijeenkomst eigen praktijkkennis in. Daarnaast brengt Broosz en hun netwerk eigen ervaringen en inzichten, theorie en relevante praktijken in op het gebied van organiseren en veranderkunde. Ook sluiten ervaren vernieuwers en voormalig deelnemers aan als tafelheer/-dame en sparringpartner, en delen hun ervaring. Om gevoed te blijven door de denkers van nu organiseren we ook weer een interactief online Webinar met een interessante spreker. Zo ontstaat gaandeweg het programma.

“Ik ben gedragen in mijn zoektocht door een community met mensen die voor vergelijkbare uitdagingen staan. Heel bijzonder om een ‘opleiding’ als community zélf te maken en de rijke opbrengst te ervaren die dat voor me heeft opgeleverd”. – beleidsadviseur bij gemeente

Publiceren over Nieuw Organiseren

Ook ditmaal bieden we deelnemers een platform om hun ervaringen en bespiegelingen te delen met een breder publiek. In deze online versie zijn een aantal podcasts onderdeel van het leerproces!

Interesse en aanmelden?

Download hieronder de brochure voor meer informatie over de aanpak, het proces, data, looptijd en kosten. Direct aanmelden kan via aanmelden@broosz.nl. We nemen dan contact met je op voor een intake. Voor vragen kun je terecht bij Tim Hirschler (tim@broosz.nl | 06 1874 0797), of via ons algemene nummer: 026 3790 815.

Je ontvangt direct na verzenden een link naar de brochure op deze pagina:

Bestel doorleven van nieuw organiseren

Het slotstuk van de Broosz trilogie over Nieuw Organiseren ziet het licht! Een rijk gezelschap van deelnemers aan de Community of Practice Nieuw Organiseren vertrouwden hun persoonlijke ervaringen toe aan elkaar en aan het papier. Ondersteund door collega’s van Broosz, Guido van de Wiel en voorzien van duiding door Jan Smit en diverse vooruitdenkers uit het veld. Doorleven van Nieuw Organiseren is nu te bestellen.

Onzekere tijd

De eindredactie van deze publicatie kwam tot stand gekomen in een bijzondere en onzekere tijd waarin het coronavirus de samenleving in haar greep houdt.

~ We zitten midden in het scharnierpunt van de tijd en we kunnen nog niet overzien waar we het exact met elkaar over hebben. ~ Jan Smit

In een tijd van grote sociale en maatschappelijke onrust, worden we gedwongen om te reflecteren op en handelen naar dat wat echt belangrijk voor ons is. Zo heeft de coronacrisis nu al geleid tot diepgaande veranderingen in het onderwijs en de zorg. Dingen die een half jaar geleden onmogelijk werden verklaard, zijn in slechts weken gerealiseerd. Tal van initiatieven springen op om de crisis het hoofd te bieden. Dat daarbij nieuwe vormen van organiseren komen kijken is niet verbazingwekkend. Maar deze veranderingen gaan niet zonder slag of stoot. De weg van het oude naar het nieuwe, hoe snel ook afgelegd, kent vele kuilen en hobbels. En voordat we vaardig zijn in het navigeren van deze obstakels hebben we eerst heel wat kilometers te doorleven. Lukt het om de beloftevolle vernieuwing te realiseren, en komen we sterker uit deze crisis? Of zitten we gevangen in een herhaling van zetten binnen het oude denken van de management bureaucratie?

Mensen met een hart voor de zaak

In de Broosz Community of Practice Nieuw Organiseren brengen wij al sinds 2014 gedreven professionals samen om kennis op te doen en ervaringen uit te wisselen. Professionals met een passie voor het terugbrengen van de menselijke maat. De ervaringen en kennis brengen we nu voor de derde keer samen in een publicatie. Na de publicaties van “Pionieren naar Nieuw Organiseren” (2016) en “De Binnenkant van Nieuw Organiseren” (2018) is de trilogie nu compleet met “Doorleven van Nieuw Organiseren”. Deze bundel biedt mogelijk hoop en inspiratie voor anderen die een vergelijkbare zoektocht aan het wagen zijn. De oproep is helder: kies ervoor te gaan staan met radicale medemenselijkheid een verschil te maken.

Op 28 mei jl. zijn de eerste exemplaren uitgereikt aan de schrijvers. Deze hoofdrolspelers uit deze publicatie zijn werkzaam in verschillende sectoren en rollen in de zorg en het publieke en sociale domein. Zij voelen in hun omgeving de behoefte, en ook de noodzaak, om het werk op een andere manier vorm te geven. Om op een betekenisvollere manier bezig te zijn. De verhalen vertellen over een werkelijkheid waarin eindeloos geschreven wordt over de problemen waarmee het publieke domein kampt. Zo wil de één weg van de papieren werkelijkheid in een gemeente, terwijl een ander de aandacht probeert te verschuiven van het urenschrijven naar de mens in het hospice. Gedreven door de behoefte aan het menselijke gaan de schrijvers aan de slag om ruimte te creëren. Zodat het onderwijs en de zorg kunnen ontstaan die zij voor ogen hebben.

Wie kies je te zijn in deze tijd?

Jan Smit constateert dat de eerste stap, op het pad van de transformatie naar Nieuw Organiseren, begint met een keuze. Wie kies je te zijn? De auteurs van dit boek hebben ieder de keuze gemaakt om een voorvechter te zijn voor de menselijkheid in hun werk. Margaret Wheatley noemt dat Warriors of the Human Spirit. Mensen die dienstbaar zijn aan het grotere goed, het hogere doel. In een tijd van grote politieke en maatschappelijke onrust, waarin de invloed van het individu op het systeem steeds geringer lijkt te worden, kiezen deze mensen ervoor om de illusie van controle los te laten. In plaats daarvan streven zij naar persoonlijk en betekenisvol contact, in een poging om met het gezonde verstand dat te doen wat écht nodig is.

Lees een preview van het boek door Guido van de Wiel, een voorproef van de bijdragen, of de recensie van Jaap Peters.

Bestel hier een exemplaar van de paperback.
Of download het e-book.

Pionieren, volharden & doormodderen!

Op donderdag 13 september jl. vond de Kick Off plaats van de Community of Practice Nieuw Organiseren 2018. Een netwerk van pioniers die ieder in hun eigen context aan het experimenteren zijn met nieuw en anders organiseren vanuit een meer humaan organiseerparadigma. We zijn verheugd dat we met een nieuwe groep betrokken mensen weer op onderzoek uitgaan. Dit keer met een groep van 17 participanten uit meer dan tien verschillende organisaties werkzaam in verschillende deelsectoren van het sociaal en publiek domein. De komende 1,5 jaar gaan we samen op onderzoek uit en leren tevens van elkaars praktijk. De eerste bijeenkomsten van de Community staan in het teken van kennismaken en exploreren welke veranderopgaven leven binnen het netwerk. In mei 2020 zullen we gezamenlijk onze inzichten en verhalen publiceren.

Pioniersfase ten einde

De eerste publicatie in de reeks van de Community of Practice Nieuw Organiseren had de titel ‘Pionieren naar Nieuw Organiseren’ (2016). Daarin zijn de eerste stappen te herkennen van de ‘Reis van de Held’. De verhalen hebben de toon van het enthousiasme van ‘de oproep’ die mensen hoorden om het anders te gaan doen, het beginnersenthousiasme van ‘de sprong’ en de eerste geslaagde stappen. We kunnen zeggen dat we daarmee de tijdshorizon beschreven van een pionierstijd waarbij dat enthousiasme ook paste. Als we kijken naar de verhalen die we optekenden in de publicatie ‘De Binnenkant van Nieuw Organiseren’ (2018), de tweede publicatie, dan kunnen we constateren dat die pioniersfase ten einde is. De bewegers naar nieuwe vormen van organiseren zijn in een volgende fase terechtgekomen. Een fase waarin allerlei nieuwe uitdagingen en verleidingen op het pad komen. Een fase waarin de transformatie pas echt begint, een fase gekenmerkt door ups and downs, flinke tegenslagen en onverwachte teleurstellingen. Daarin passen de pijnlijke heroïek, het ‘muddling through’ en de persoonlijke transformatie en volharding die dat vraagt van de activistische doeners in het veld. Zie ook de verhalen die Thijs Homan optekende in zijn boek ‘In Control? Perspectieven op de beheerskramp in en om organisaties’ (2017). We namen zijn veranderkundige inzichten uitdrukkelijk mee in ‘De Binnenkant van Nieuw Organiseren’.

Blijf ons volgen!

We hopen met deze nieuwe groep mensen die deelnemen aan de Community of Practice Nieuw Organiseren 2018 ons nog verder te verdiepen in hoe deze beweging en verandering zich werkelijk voltrekt in de alledaagse praktijk van organisaties in het publieke en sociale domein. Interessant om te blijven volgen voor iedereen die kort of langer bezig is met een soortelijke transformatie!

Voor meer informatie neem contact met ons op. Of volg ons op Twitter of Facebook.

BROOSZ COMMUNITY OF PRACTICE NIEUW ORGANISEREN 2016!

De missie van dit leernetwerk is om pioniers van Nieuw Organiseren vanuit verschillende sectoren (zorg, bank, onderwijs, welzijn, overheid etc.) en vanuit verschillende rollen met elkaar te verbinden. Om elkaar te inspireren, te versterken en om zo de beweging richting Nieuw Organiseren verder door te zetten in de eigen werkomgeving. Daarnaast brengt de Community of Practice nieuwe inzichten naar buiten die interessant zijn voor iedereen die bezig is met een soortgelijke transformatie.

De CoP bestaat uit 8 sessies verdeeld over anderhalf jaar. Elke sessie is één van de organisaties ‘host’ en delen we kennis en ervaringen over de uitdagingen in de eigen werkomgeving met betrekking tot de kanteling/beweging richting Nieuw Organiseren. De eerste CoP startte in 2014 in samenwerking met Stichting Innovatief in Werk (NSvP). Daarin waren participanten vertegenwoordigd van Spirit, Lokalis en Youké (zorg voor de Jeugd), Vivium (langdurige zorg), Gemeente Zwolle (overheid), ABC (onderwijsadvies), ING (bancaire sector) en GGD West Brabant (publieke zorg). In 2016 is een nieuwe groep van start gegaan. Donderdag 05 april 2018 start de derde groep pioniers. Ben jij geïnteresseerd om mee te doen en bij te dragen? Stuur dan een mail naar georgette@broosz.nl.

Participanten

In de Community brengen we een rijk en divers veld van pioniers samen. Door de gedeelde ambitie en de vergelijkbare veranderpraktijken, ontstaat een rijke leeromgeving voor Nieuw Organiseren pioniers. Broosz zoekt daarom naar participanten uit verschillende organisaties, die bezig zijn met de beweging naar Nieuw Organiseren op een één of andere manier te realiseren, elk in zijn eigen context en met eigen specifieke uitdagingen. Belangrijk uitgangspunt van het leernetwerk is dat het cross-sectoraal is. Idealiter sluiten er nog participanten aan uit bijv. de lokale overheid, financiële sector, mkb en non-profit.

GGD West-Brabant, publieke zorg
Gors, gehandicaptenzorg en ondersteuning
Juvent, jeugd en opvoedhulp
Nationale politie, veiligheid
Youké, jeugd en opvoedhulp
Hogeschool Arnhem Nijmegen, onderwijs
ING, bancaire sector
Opella, zorg, welzijn en wonen
Gemeente Amsterdam, overheid

Aanpak

De methodiek van een CoP is gebaseerd op het idee dat mensen graag leren van en met elkaar. Samen zijn we in staat om rake vraagstukken te bespreken, nieuwe oplossingen te bedenken en dit vervolgens in de praktijk brengen. In dit geval gaat het om de (verander)praktijk van nieuwe vormen van organiseren met elkaar bespreken en uitproberen.

Opzet

kennismakings- en intakegesprek
8 bijeenkomsten (in anderhalf jaar)
startdag met aandacht voor de fundamenten van anders, nieuw (rijnlands) organiseren
elke organisatie/deelnemer is indien mogelijk gastheer/gastvrouw (locatie)
leren door middel van dialoog, presentaties, casuïstiek en onderling advies
relevante theoretische onderbouwing door veranderkundige of ervaringsdeskundige via online webinar
slotdag met inzichten en presentatie publicatie

Publicatie

Aan het slot van de CoP 2016 wordt er samen een publicatie vormgegeven. Belangrijkste inzichten en ervaringen kunnen hierin waren gedeeld en ‘lessons learned’ met betrekking tot het eigen specifieke veranderproces. Met deze publicatie beogen we elke deelnemer iets mee te geven om op terug te kijken, maar ook om iets substantieels mee te geven om de beweging in de organisatie verder kracht bij te zetten.

Inspiratie en ervaringen uit de CoP Nieuw Organiseren 2014:

Lees artikelen uit de CoP 2014 ‘Naar nieuw organiseren: praktijkkennis is een must’ en ‘Community of Practice Nieuw Organiseren van start!’ van Jan Smit en Georgette Kempink. En interviews met pioniers van Vivium en ING: ‘Schroeven losgedraaid op weg naar zelfsturing‘ en ‘Duurzaam organiseren binnen de ING‘.

Citaten van deelnemers CoP 2014:

Nienke Meeder (Youké): “Het gaf telkens weer een energieboost om pioniers te ontmoeten met gelijksoortige vraagstukken, dezelfde worstelingen en kansen in zeer uiteenlopende praktijken”.

Irene van der Laan (ING): “ Ik denk dat dit de toekomst is. Niet meer van reorganisatie naar reorganisatie, maar echt organisch veranderen”.

Heleen Bouwmans (ABC): “ Ik vind het inspirerend om binnen een netwerk te leren zoals de Community of Practice. Ik ben een beetje klaar met naar een congres gaan, met mensen van inzicht wisselen en dat het dan weer over is. Ik heb niet het idee dat dat nog het concept is om diepgang te creëren en nieuwe dingen te leren” .

Lees ‘PIONIEREN NAAR NIEUW ORGANISEREN’!

Broosz heeft naar aanleiding van de Community of Practice Nieuw Organiseren 2014 het boekje ‘Pionieren naar Nieuw Organiseren’ uitgegeven. Benieuwd hoe professionals bij Het ABC, ING, Lokalis, Spirit, Vivium, Youké – maar ook bij de Gemeente Zwolle en GGD West-Brabant – omgaan met Nieuw Organiseren? Klik hier om het boekje te bestellen , zowel als paperback en e-book beschikbaar.

Ervaringslessen uit de Community of Practice Nieuw Organiseren

Deze publicatie bevat een weerslag van de lessen en inzichten die gedeeld en ontwikkeld zijn in de Community of Practice (CoP) Nieuw Organiseren. Het gaat hier om een leernetwerk van pioniers die ieder in de eigen context aan het experimenteren zijn met anders organiseren. De praktijkverhalen in deze publicatie zijn interessant voor iedereen die kort of al langer bezig is met een soortgelijke transformatie van Oud Organiseren naar Nieuw Organiseren. Soms gaat het over eigen worstelingen en persoonlijke stappen, dan weer over een gekozen veranderaanpak. Ook komen ondersteunende modellen en verschillende theorieën aan bod, maar – zoals het een Community of Practice betaamt – steeds is daarbij de praktijk leidend.

Initiatiefnemers

De CoP Nieuw Organiseren is een initiatief van Broosz met de ambitie om pioniers op dit gebied vanuit verschillende sectoren en rollen met elkaar te verbinden. De CoP en deze uitgave is mede tot stand gekomen door ondersteuning van de NSvP – Stichting Innovatief in Werk. Georgette Kempink en Jan Smit, partners van Broosz en initiatiefnemers van de CoP Nieuw Organiseren en Guido van de Wiel, professioneel schrijver van managementboeken en Trendwatcher of the Year 2015-2016, waren verantwoordelijk voor de samenstelling en redactie.

Ook meedoen?!

Op 23 juni a.s. start een tweede groep op van de Community of Practice Nieuw Organiseren. Ben je geïnteresseerd of wil je meer informatie klik dan hier.

Zelfsturing is niet te implementeren

Lokalis heeft 200 gezinswerkers in 18 buurtteams in Utrecht. Hoe is deze lerende organisatie in een complexe omgeving opgezet? Wat zijn de ervaringen en tips van manager organisatie ontwikkeling Karin Geschiere voor startende organisaties die pionieren in een veranderende context?

“Ik stond op het punt op vakantie te gaan”, vertelt Karin, “toen bekend werd dat ik samen met Marenne van Kempen de buurtteam-organisatie van Jeugd en gezin Utrecht mocht gaan oprichten”. Het is de zomer van 2014, een half jaar voor de transitie van de jeugdzorg naar de gemeenten. We wilden een organisatie ontwikkelen vanuit het Rijnlands gedachtegoed omdat dat aansloot op de behoefte van de gemeente: weinig bureaucratie, en maatwerk leveren dicht bij de cliënt. Daarnaast kregen we de opdracht van de gemeente gekregen om de partijen waarmee we samenwerken mee te nemen in de transformatie.

Pilotteams

Voordat de nieuwe buurtteam-organisatie Lokalis werd opgericht, draaiden er al pilots met buurtteams. De pilotteams hebben veel werk verricht in het experimenteren met de basisstructuur en de werkwijze. Bovendien hadden ze al ervaring opgedaan met een paar leidende principes vanuit de gemeente voor het leveren van zorg. Op basis van die kennis en ervaring hebben we de organisatie en de werkwijzen verder met elkaar vorm gegeven. Het interessante hierin is dat de pilotteams in de oude setting het nieuwe gedachtegoed over hulp moesten ontwikkelen en verdedigen tegen oude waarden. Daarom waren die leidende principes voor de pilotteams echte wetmatigheden waar ze hele scherpe discussies over voerden en waar ze nooit vanaf weken. En dat moet ook in zo’n fase. In een volgende fase begrijpen samenwerkingspartijen waar je mee bezig bent en zijn daar steeds meer onderdeel van. Dan moet je de grenzen van de principes anders leggen, de discussie anders gaan voeren. In het begin was het: wij zijn nieuw en dit is wat we neerzetten. Nu is het: jullie weten dat we iets nieuws doen, dus vanuit ons idee is het zo, zeg maar wat jullie vinden. We gaan nu meer de dialoog aan.

Diversiteit nodig om te overleven

Vanuit mijn achtergrond in de natuur- en landinrichtingswetenschappen geloof ik dat diversiteit nodig is voor een systeem, een organisatie, om duurzaam te kunnen overleven. Belangrijk dus ook dat we de mensen die net iets anders denken niet wegsturen of proberen te veranderen. Juist deze mensen moeten we omarmen en erbij houden. De verschillen helpen ons om de uitdagingen vanuit verschillende perspectieven te benaderen en om bij te sturen als onze omgeving verandert. Iemand die nu aan de periferie van ons denken zit, heeft misschien wel het antwoord op een toekomstig vraagstuk, en wordt het nieuwe centrum. Het niet moeten conformeren aan wat de baas zegt, past bij het Rijnlands denken maar ook het je willen verhouden tot de visie en missie van de organisatie.

Drie leidende principes
Daarnaast organiseren we vanuit drie leidende principes. Ten eerste zelfsturing of teamsturing: het team van professionals is aan zet en stuurt zichzelf aan. Ten tweede streven we de lerende organisatie na. We leren van elkaar en van de ervaringen die we met elkaar delen. We stimuleren het leren binnen en tussen teams, onder andere door intervisie tussen mensen van verschillende teams te faciliteren. En we doen aan parallel organiseren: datgene dat we in de gezinnen proberen te bereiken (zelfstandigheid, vanuit eigen kracht uitdagingen aangaan, ‘zorgen dat’ in plaats van ‘zorgen voor’), streven we ook in de eigen organisatie na. Als we een organisatievraagstuk hebben, stellen we regelmatig onszelf de vraag: hoe zouden we het aanpakken als dit niet onze organisatie was maar een cliënt-gezin? De gedachte aan parallel organiseren helpt ons ook in het vinden van onze eigen wijze van organiseren.

Oud gedrag in een nieuwe organisatie

Mijn grootste leerpunt van dit jaar is dat ook in een nieuw gestarte organisatie iedereen oud gedrag vertoont, vanuit vorige organisaties. Jezelf neerzetten in een nieuwe organisatie leidt niet automatisch tot ander gedrag; ook wij zijn continu met elkaar op zoek hoe we de organisatie kunnen inrichten dusdanig dat dit kennisdeling, ondernemerschap, professionaliteit stimuleert. Wat ik spannend vind bij Nieuw Organiseren is de dynamische balans tussen regelruimte creëren voor professionals en ervoor zorgen dat we samen opereren als één organisatie. Dat is een constante wisselwerking, en hoe organiseer je dat?

Gelijkwaardig van gedachten wisselen
Een andere uitdaging is het omgaan met de rol van management. We hebben een enkele managementlaag, – in ons idee kan dat passen bij Rijnlands organiseren. Ondanks verschillende rollen kun je gelijkwaardig met elkaar van gedachten wisselen. Niet iedereen is daar aan gewend waardoor in sommige gevallen mensen denken: wat de manager zegt, moeten we doen. Het is voor iedereen zoeken naar omgaan met de nieuwe managementrol maar het gaat steeds beter.

Gelijkwaardigheid en plaatsen van ontmoeting

Ik geloof erg in het samenspel tussen ratio en intuïtie. Mijn talent zit in gevoelsmatig weten of iets past, daarna komt de ratio erachteraan. Als ik mijn gevoel wegredeneer en ze dus tegen elkaar gebruik, dan wordt ik minder effectief. Ik geloof in de werking van een goede, gelijkwaardige balans tussen verschillende talenten, ook als deze tegenstrijdig lijken. Daarbij past ook erkennen wanneer een ander talent beter in the lead kan zijn, dwars door hiërarchische lagen heen. Het Rijnlands denken in samenhang met natuurlijk leiderschap, past daarom bij mij.

Plaatsen der ontmoeting
Ook een organisatie moet een goede balans vinden tussen enerzijds het rationeel creëren van orde en uniformiteit die zorgt voor verbinding en samenhang en anderzijds het creëren van voldoende creatieve ruimte om ons constant te blijven doorontwikkelen. Daarom stimuleer ik verbindingen tussen mensen en teams in de organisatie Ik probeer te zorgen voor ‘plaatsen der ontmoeting’ zoals Hannah Arendt die noemt. Plaatsen waar iedereen gelijkwaardig het gesprek voert en waar wordt aangezet tot ‘handelen’, op basis van eigen denken in plaats van ‘arbeiden’, op basis van wat een ‘hoger’ iemand denkt en wat geprotocolleerd is. Het sturen op verbinding en het creëren van de plaats der ontmoeting zie ik als mijn voornaamste taak, en voor de rest moet ik me er zoveel mogelijk buiten houden.

Gevoel toetsen in de Community of Practice

In de CoP Nieuw Organiseren toets ik vaak mijn gevoel met medepioniers. Bijvoorbeeld in het vraagstuk of er nu wel of niet een managementlaag nodig is binnen Lokalis. Mijn gevoel zegt dat we een managementlaag nodig hebben. Dat wordt bevestigd door anderen in de organisatie. Tegelijkertijd weet ik dat dat gevoel kan voortkomen uit mijn ervaring vanuit ‘oud organiseren’. Dus klopt het wel? Het helpt me dan om dat te toetsen met medepioniers die erg kritisch zijn op zo’n managementlaag. In één van de sessies hebben we het gehad over het management als hitteschild voor zelfsturende teams. Dat was voor mij de eye-opener. Bij ons speelt er zoveel dat je nooit van onze directeur bestuurder kan verwachten dat ze als hitteschild dient voor alle buurtteams. De CoP Nieuw Organiseren helpt om mijn gevoel te toetsen aan ervaringen van mensen die ook aan het pionieren zijn, en om er rationele oplossingen bij te vinden.

Maatwerk leveren

Ik ben trots op waar we staan. Het is ongelofelijk dat we pas 11 maanden geleden zijn begonnen met het verlenen van zorg en nu deze organisatie met elkaar hebben gecreëerd. Op cliënttevredenheid scoren we een 7,5. Dat vind ik goed gezien het feit dat we pas zijn begonnen. Ik vermoed dat cliënten ons dit cijfer hebben gegeven omdat we naast hen staan, er echt zijn voor een gezin. We leveren maatwerk. En zij kunnen zelfstandiger functioneren op het moment dat we weggaan ten opzichte van het moment dat we begonnen. Ik ben ook erg trots op de goede en leuke medewerkers die we hebben. Ik spreek regelmatig medewerkers die zorg verlenen; het valt me altijd op dat het zulke goede professionals zijn.

Transformeren gaat niet van vandaag op morgen

Mijn belangrijkste tip voor organisaties die ook starten en op basis van nieuw organiseren willen werken is: zoek naar de eigen vorm. Ik vind het vreselijk hoe op dit moment gesproken wordt in artikelen en binnen organisaties over het implementeren van zelfsturing. Het is niet te implementeren, je kan het proberen te laten ontstaan. Neem de tijd. Een dergelijke transformatie gaat niet van vandaag op morgen. Blijf met elkaar in gesprek, je creëert het samen. Blijf ook in gesprek nadat je denkt een vorm gevonden te hebben. De vorm is dynamisch. En tenslotte: beoefen mildheid. Het inrichten van een goed functionerende tuin, het begeleiden van gezinnen en het organiseren op basis van zelfsturing gaat met vallen en opstaan. Wees dus niet te streng naar anderen en naar jezelf.

Community of Practice Nieuw organiseren
Begin 2014 startte Broosz in samenwerking met de NSvP  de Community of Practice Nieuw organiseren. Dit leernetwerk wil pioniers op het gebied van nieuw organiseren uit verschillende sectoren en in verschillende rollen met elkaar te verbinden, te inspireren en te versterken. Daarbij zijn de eigen praktijk en kennis- en leerbehoeften het uitgangspunt. Lees hier meer over dit project . De aanmelding voor de Community of Practice Nieuw Organiseren 2016 is net gestart. Klik hier voor meer informatie.

Januari 2016 – Interview door Bart van Langen en verscheen ook op de website van de NSvP.

Nu aanmelden voor CoP Nieuw Organiseren 2016!

Broosz is initiatiefnemer en facilitator van de Community of Practice Nieuw Organiseren. Je kunt je nu aanmelden door een mail te sturen naar georgette@broosz.nl voor de editie 2016. De missie van dit leernetwerk is om pioniers van Nieuw Organiseren vanuit verschillende sectoren (zorg, bank, onderwijs, welzijn, overheid etc.) en vanuit verschillende rollen met elkaar te verbinden. Om elkaar te inspireren, te versterken en om zo de beweging richting Nieuw Organiseren verder door te zetten in de eigen werkomgeving. Daarnaast brengt de Community of Practice nieuwe inzichten naar buiten die interessant zijn voor iedereen die bezig is met een soortgelijke transformatie.

Participanten

– Opella

– HAN

– ING

– Youké

– GGD West-Brabant

– Gors

– Juvent

Aanpak

Opzet

kennismakings- en intakegesprek
8 bijeenkomsten (in anderhalf jaar)
startdag met aandacht voor de fundamenten van anders, nieuw (rijnlands) organiseren
elke organisatie/deelnemer is indien mogelijk gastheer/gastvrouw (locatie)
leren door middel van dialoog, presentaties, casuïstiek en onderling advies
relevante theoretische onderbouwing door veranderkundige of ervaringsdeskundige via online webinar
slotdag met inzichten en presentatie publicatie

Publicatie

Data & programma (onder voorbehoud)

23 juni 2016 – 09:00- 17:00 – Startdag CoP

24 november 2016 – 12:30 – 17:00 – Sessie 1

12 januari 2017 – 12:30 – 17:00 – Sessie 2

30 maart 2017 – 12:30 – 17:00 – Sessie 3

15 juni 2017 – 12:30 – 17:00 – Sessie 4

14 september 2017 – 12:30 – 17:00 – Sessie 5

14 december 2017 – 12:30 – 17:00 – Sessie 6

15 maart 2018 – 09:00 – 17:00 – Slotdag CoP

Kosten

Per participant zijn de kosten voor de Community of Practice 2016 € 1.975,- (excl. catering en locatiekosten), Broosz is door het CRKBO geregistreerd als instelling voor kort beroepsonderwijs en is derhalve vrijgesteld van BTW. We raden participanten aan deel te nemen met meerdere collega’s. Om dat te stimuleren geven we een korting van 10 % op de 2de deelnemer en 20% op de 3de deelnemer van een netwerk of organisatie. Bij een deelname van 3 deelnemers bedragen de kosten in totaal
€ 5.332,- (excl. catering en locatiekosten).

Inspiratie en ervaringen uit de CoP Nieuw Organiseren 2014:

Citaten van deelnemers CoP 2014:

Nienke Meeder (Youké): “Het gaf telkens weer een energieboost om pioniers te ontmoeten met gelijksoortige vraagstukken, dezelfde worstelingen en kansen in zeer uiteenlopende praktijken”.

Irene van der Laan (ING): “ Ik denk dat dit de toekomst is. Niet meer van reorganisatie naar reorganisatie, maar echt organisch veranderen”.

Nieuw Organiseren in de Gemeente

“Ik ben boven het maaiveld gekomen. Daar ben ik trots op, het betekent dat onze aanpak, resultaten en ideeën over de rol van de gemeente in de veranderende samenleving gehoord worden. Het betekent ook dat ik meer vragen en kritiek krijg.”

Aan het woord is Christian Voortman, senior beleidsadviseur ruimte en economie bij de gemeente Zwolle, één van de aanstichters van het coöperatief WijBedrijf Dieze(link is external) en deelnemer aan de Community of Practice Nieuw Organiseren*. Hoe draagt hij bij aan Nieuw Organiseren binnen de gemeente en hoe is hij boven het maaiveld gekomen?

Pionieren naar Nieuw Organiseren in de gemeente

“Ja, ik voel me een pionier op het gebied van Nieuw Organiseren” vertelt Christian, “niet zozeer theoretisch gezien, eerlijk gezegd lees ik niet zoveel boeken over nieuw organiseren. Ik verbind het vooral aan de manier waarop ik werk, aan de inhoud. Ik vond het wel inspirerend om Jaap Peters en zijn visie op Rijnlands Organiseren te horen”.

Als gemeente willen we klimaatneutraal worden, een grote uitdaging die we niet in ons eentje voor elkaar krijgen. Deze ambitie vraagt een andere manier van werken, waarbij we meer met burgers, zzp’ers, ondernemers en maatschappelijke organisaties samenwerken en hen helpen hun ideeën rondom duurzame energie te realiseren. Daarbij is het belangrijk dat het resultaat duurzaam is, waarbij people, planet en profit in balans zijn. Hoe duurzaam is het vanuit dat perspectief als wij als gemeente bijvoorbeeld zonnecellen kopen en uitdelen aan burgers? In plaats van die aanpak hebben we gekozen voor een aanpak waarmee niet alleen CO2 gereduceerd is, maar ook de werkgelegenheid en betrokkenheid van bewoners vergroot is en de woonlasten omlaag zijn gegaan. We hebben bewoners van een wijk gevraagd ideeën aan te dragen om hun wijk energie neutraal te krijgen. Daaruit is een coöperatie opgezet. De coöperatie voert projecten uit waar bewoners aan mee kunnen doen. De eerste actie is het plaatsen van zonnepanelen, bijzonder is dat voornamelijk aannemers uit de wijk dit zullen doen. Het binnen de wijk gezamenlijk werken aan het energie vraagstuk leidt tot een positieve sociale ontwikkeling in de wijk, dat is wel erg gaaf”.

Geen ivoren toren maar samenwerken met en voor de wijk

“Nieuw organiseren start bij ons vooral met een andere rol-invulling. De gemeente faciliteert de gemeenschap in het zelf ontwikkelen van oplossingen voor gemeenschappelijke vraagstukken, we zoeken daarin continu de samenwerking en bundelen belangen. Daaruit volgt een andere werkwijze en uiteindelijk ook een andere wijze van organiseren.
“Nieuw organiseren komt voor de gemeente voort uit noodzaak” zegt Christian. Voor de crisis vroegen wij ons al af of de manier waarop we het werk hadden georganiseerd wel effectief was. Voorheen hadden we als gemeente grote vraagstukken en veel geld. Als beleidsambtenaren maakten we een programma van projecten om de vraagstukken aan te pakken. De projecten gaven we als opdrachten door aan partijen zoals een woningcorporatie of een waterschap. Vervolgens controleerde ik via rapportages de voortgang. Ik zag in die tijd nooit een wijk!
Door bezuinigingen vanuit het Rijk maar zeker ook doordat de crisis heeft toegeslagen, hebben we minder geld te besteden. De vernieuwing moet nu komen vanuit de stad zoals die erbij ligt. Dat betekent dat je je anders verhoudt en je anders gaat organiseren en meer gaat samenwerken. Er wordt ook minder gebouwd, vroeger behaalden we onze doelstellingen door middel van nieuwbouw. Bovendien zijn uitdagingen zoals klimaatneutraal worden te complex om als gemeente in ons eentje aan te pakken.
We kunnen, en steeds vaker ook willen, niet meer vanuit onze toren de oplossingen bedenken voor ingewikkelde uitdagingen en dat volledig financieren. Daarom werk ik tegenwoordig minder planmatig en programmatisch en meer organisch in samenwerking met burgers, zoals binnen de coöperatie Wijbedrijf Dieze.
Er is een klein en steeds groter groeiende groep mensen, zowel binnen het gemeentehuis als daarbuiten, die samenwerken aan uitdagingen vanuit de vraag: wat vraagt deze wijk, wat willen de mensen zelf? En wat kunnen we als gemeente bijdragen aan het realiseren van die doelen?”.

Actieve burgers dwingen gemeente tot andere werkwijzen

“Wat we nu zien is dat de coöperatie die we hebben gecreëerd met vragen komt bij de gemeente. De gemeente dient daarop te reageren, maar de vragen passen niet goed bij de bestaande werkwijzen, waardoor deze ter discussie komen te staan. Dit zien we bijvoorbeeld bij het vraagstuk van terugkerende wateroverlast door regenval.
De coöperatie heeft het idee bewoners te helpen hun tuinen te vergroenen in de strijd tegen deze wateroverlast, waardoor de wijk leefbaarder wordt en hoveniers uit de wijk meer werk krijgen. De coöperatie klopt met dit plan aan bij de gemeente voor financiële steun om dit concept verder uit te werken tot een ‘Challenge’: is het goedkoper dan de wijze waarop de gemeente de wateroverlast zou aanpakken? Wij zijn enthousiast en tegelijkertijd kunnen we hier nog moeilijk mee aan de slag. We zitten nog vast aan het oude systeem waarin wateroverlast wordt verholpen door verbetering/vervanging van het riool, waarbij we te maken hebben met een afschrijving van 65 jaar. Dit systeem heeft altijd erg goed gewerkt. In dit systeem is geen geld gereserveerd voor tussentijdse aanpassingen.
De vraag leidt ertoe dat wij de werkwijze die we gewend zijn ter discussie stellen. We moeten bijvoorbeeld een andere wijze van begroten gaan ontwikkelen om te onderzoeken of het initiatief van de coöperatie inderdaad goedkoper is.
Als gemeente hebben we dus iets gecreëerd in de samenleving waardoor we nu worden uitgedaagd om onze eigen organisatie aan te passen. We organiseren eigenlijk via een omweg onze eigen organisatieverandering”.

Groeiende tegenkrachten en de kwetsbaarheid van pioniers

De ‘kiem’ voor Nieuw Organiseren is in 2013 gelegd. Daar schreef ik toen een blog over. Ik kom nu in een nieuwe fase, na het pionieren onder de radar waarin ik relatief vrij kon experimenteren. Nu er resultaten worden behaald, wordt er meer geluisterd en gekeken naar wat onze groep gelijkgestemden doet en ontstaan er ook vragen en weerstand: de huidige werkwijze werkt toch goed? Meer en meer heb ik het gevoel dat we de nieuwe werkwijze moeten verdedigen. De snelle antwoorden zijn vaak niet voorhanden in deze nieuwe werkwijzen, ik heb tijd nodig om een proces te ontwikkelen dat leidt tot antwoorden. Dat is erg wennen voor een organisatie die stuurt op output.
Ik verwacht dat als ik niet blijf uitleggen wat we doen er meer frictie ontstaat en collega’s zullen ervaren dat ik als een olifant door de porseleinkast ga. Zelf ervaar ik meer en meer onrust binnen de gemeente over wat ik al pionierend aan het doen ben. Doordat ik boven het maaiveld kom, groeien de tegenkrachten. Het maakt mij en anderen kwetsbaar. De volgende stap is onze visie en aanpak bestendigen, daar met ons groepje sterker in worden en hiervoor steun zoeken bij het management om dit te mogen blijven doen.

Lerend experimenteren

Mijn ambitie: een start-up aan de rand van de organisatie die steeds nieuwe concepten test in experimenten en ze daarna schaalbaar maakt. Zelf vind ik dat ik daaraan nog te weinig tijd en aandacht besteed. Ik vertel natuurlijk wel over de projecten in gesprekken, maar echt de discussie aangaan en confronteren doe ik nog weinig. Eerlijk gezegd vind ik dat ook spannend om te doen, ik kan een discussie met iemand die al 20 jaar in het vak zit en met inhoudelijke argumenten komt moeilijk winnen. Ik, als pionier, begin nu een beetje te begrijpen hoe die mechanismen werken, hoe een coöperatief WijBedrijf kan functioneren, hoe een andere begroting zou kunnen werken. Ik heb geen algemeen ‘bewezen’ antwoorden, ik werk vooral vanuit een visie en behaal stukje bij beetje resultaten. Ik ben lerend aan het experimenteren.

Oproep tot ambassadeurschap

Ik vraag me overigens af of ik door de discussie aan te gaan de verandering voor elkaar kan krijgen? Is het niet effectiever om vanuit de periferie, daar waar de energie zit, de organisatieverandering voor elkaar te krijgen? Dus soms ga ik de discussie uit weg, neem wat afstand. Tegelijkertijd begrijp ik de oproep om meer te verduidelijken, ook intern meer samen te werken en als ambassadeur op te treden.
Het voelt als de volgende stap in mijn ontwikkeling. Ik ben niet zo snel trots, maar als ik iets moet noemen dan is het toch wel dat we boven het maaiveld zijn gekomen. Dat er enthousiasme is ontstaan voor de dingen die we doen. Dat is het resultaat van de manier waarop we werken. En ik ben trots dat we hebben volgehouden, ondanks dat het een zoektocht is voor onszelf en de mensen om ons heen. En we zitten nog maar in de startfase.”

December 2015 – Interview door Bart van Langen en verscheen ook op de website van de NSvP.

* Community of Practice Nieuw organiseren
Begin 2014 startte Broosz in samenwerking met de NSvP de Community of Practice Nieuw organiseren. Dit leernetwerk tracht pioniers op het gebied van nieuw organiseren uit verschillende sectoren en in verschillende rollen met elkaar te verbinden, te inspireren en te versterken. Daarbij zijn de eigen praktijk en kennis- en leerbehoeften het uitgangspunt.

Voor meer informatie neem gerust contact met ons op. Broosz start met een nieuwe reeks sessies op 14 april 2016.

Pioniers Nieuw Organiseren gezocht!

Neem deel aan de Community of Practice Nieuw Organiseren in 2016! Steeds meer mensen en organisaties zetten stappen op weg naar anders, duurzaam en nieuw (rijnlands) organiseren. Een uitdagend en inspirerend proces dat soms ook moeizaam is en waarin je je als pionier eenzaam kan voelen. Hoe besmet ik anderen met mijn ideeën, hoe ontstaat meer ruimte voor zelforganisatie, wat zijn condities voor zelfsturende teams? Welke methodieken, aanpakken en interventies zijn in te zetten? En wat betekent Nieuw Organiseren voor mijn rol? En kan dat eigenlijk wel: nieuw organiseren binnen een bestaande organisatie?

Duik in rijke kennisnetwerk van Broosz!

Ben jij op zoek naar antwoorden, voorbeelden uit de praktijk en gelijkgestemden? Word participant van de Community of Practice Nieuw Organiseren! In 2016 zijn we van plan de community die in maart 2014 startte met pioniers uit zeven verschillende organisaties verder door te zetten en een nieuwe groep bij elkaar te brengen van pioniers dwars door sectoren heen. Duik in het rijke kennisnetwerk dat door Broosz wordt gefaciliteerd!

Nieuw Organiseren in verschillende sectoren

Binnen de CoP delen pioniers van Nieuw Organiseren vanuit verschillende sectoren en verschillende rollen met elkaar ervaringen en kennis over hun veranderpraktijk. Welkom zijn professionals, HR-professionals, directie, bestuurders die de slag naar Nieuw Organiseren al aan het maken zijn of die serieus overwegen die stap te zetten. Binnen dit leernetwerk kan men elkaar inspireren, versterken waar nodig, om de beweging richting Nieuw Organiseren verder door te zetten in de eigen werkomgeving. Daarnaast brengt de Community of Practice nieuwe inzichten naar buiten (publicatie) die interessant zijn voor iedereen die bezig is met een soortgelijke transformatie, zie bijvoorbeeld het interview met een deelnemer van ING en van Vivium zorggroep.

Interesse?

De Community of Practice Nieuw Organiseren wordt in 2016 verder doorgezet en staat dan weer open voor nieuwe deelnemers. Definitieve planning en kosten worden binnenkort bekend.

Heb je interesse? Wil je meer informatie? Neem contact op met:

Jan Smit (jan@broosz.nl), 06 48276374
Georgette Kempink (georgette@broosz.nl, 06 25097673
Bart van Langen (bart@broosz.nl, 06 14757235

Het et-cetera principe en Nieuw Organiseren

Thijs Homans recente boek Het et-cetera principe belooft een nieuw perspectief op organisatie ontwikkeling. Jan Smit schetst hieronder in een kort interview van vijf vragen een beeld van dat nieuwe perspectief, in het licht van Nieuw Organiseren.

Wat spreekt jou aan in dit boek?

Thijs Homan is altijd bezig te onderzoeken hoe verandering zich werkelijk afspeelt in de alledaagse praktijk van organisaties. Dus geen ‘modellen’ of ideaalbeelden, maar hoe komt ontwikkeling tot stand en vooral hoe ook niet….Hij biedt een uniek perspectief daarin, iedereen die de ambitie heeft organisaties in beweging te brengen, raad ik aan kennis te nemen van dit perspectief.

Wat is het et-cetera principe?

Mensen in organisaties reageren niet direct op de hoofdboodschap van het management (de boodschap, verwoord in plannen, notities, powerpoints, mails, instructies en systemen vanuit de formele organisatie). Mensen reageren vooral op hun eigen gedeelde lokale binnenwereld, datgene wat ze zien, wat ze zelf ervaren en meemaken. De honderd andere dingen die een rol voor hen spelen in hun specifieke context, het et-ceteraa, is doorslaggevender in organisatie-ontwikkeling dan het strakke managementverhaal.

Wat zijn kerninzichten uit dit boek?

Het boek zit vol met diepgaande inzichten! Te veel om op te noemen, ik noem er enkele. Verandering is niet te managen, maar verloopt meer als een virus of als een sociale revolutie. Het is een zelforganiserend proces, iets wat spontaan plaatsvindt. Vernieuwing vindt plaats in lokale praktijken, binnen groepjes mensen, niet vanuit hoofdkantoren of vanuit management sessies. En veranderingen in de praktijk beginnen met het verandering van betekenissen in je hoofd, met anders kijken naar de ‘realiteit’. En die verandering van denken, het ontstaan van andere betekenissen, ontstaat altijd in interactie met anderen, door verhalen, door dialogen. Deze verandering van betekenis, het ontstaan van andere verhalen, van andere perspectieven op de werkelijkheid, hangt altijd samen met het verschuiven van macht. Dat zie je bijvoorbeeld terug in het adagium van Rijnlands Organiseren: “wie het weet mag het zeggen”, in plaats van “wie de baas is mag het zeggen”.

Hoe pas jij die toe in de Broosz praktijk?

De visie van Thijs Homan, dat verandering voornamelijk een zelforganiserend proces is, delen we en past ook in het gedachtengoed van Nieuw Organiseren. Bovendien zien we in onze praktijk dat verandering in organisaties alleen daadwerkelijk en duurzaam doorzet, als er een verandering in denken en een verandering in betekenisgeving, plaatsvindt. En dat deze verandering in betekenisgeving plaatsvindt in interactie met anderen.

Daarom stellen wij in collectieve leerprocessen bij klanten de dialoog over de eigen praktijken van de deelnemers altijd centraal en daarmee het betekenis geven. Gezonde zakelijke en kwetsbare dialogen over het werk, de ambities, onderlinge verwachtingen, klantervaringen en ga zo maar door. Een moment van reflectie op het werk en de wijze waarop men met elkaar vorm geeft aan (de inrichting van) het werk. Enerzijds een pas op de plaats, anderzijds ontstaan door dergelijke gesprekken nieuwe inzichten en verbindingen. Zo creëren we een kansrijke omgeving waarin de sprankeling ontstaat die nodig is om de verandering te starten en de kanteling door te zetten.

We doen dit o.a. door het organiseren van werkconferenties. Deze stevige ontmoetingen en dialogen in teams, in een werkgemeenschap, tussen verschillende partijen rondom relevante vraagstukken vormen de basis voor een gezonde ontwikkeling. Een ander voorbeeld van het creëren van een rijke leercontext waarin nieuwe betekenissen kunnen ontstaan is onze Community of Practice Nieuw Organiseren, waarbij professionals uit verschillende organisaties en sectoren leren rondom anders en nieuw organiseren.

Welke tip geef je mee aan mensen die bezig zijn met Nieuw Organiseren, vanuit het het et-cetera principe?

Wees veel creatiever in hoe je de ruimte voor bewegingen naar Nieuw Organiseren in je eigen organisatie creëert; van plannen maken naar leren en doen in de praktijk.
Besteed veel aandacht aan de ontwikkeling van mensen, teams, plekken waar die beweging al is begonnen. Daar is de kans het grootst dat een nieuwe praktijk zich ontwikkelt. En nodig mensen uit te ontwikkelen die dat graag ook willen, die dezelfde ambities hebben.
Wees je bewust dat het ook gaat om een strijd tussen verschillende verhalen en belangen en ga daar zorgvuldig mee om. In een zorgorganisatie die ik begeleidde heeft een regiomanager de dialoog over zelforganiserende teams gestart. Hij was één van de eersten die ook een andere job moest zoeken, omdat zijn rol verdween. De organisatie is daar zorgvuldig mee omgegaan en de manager was congruent in zijn besluit. Zo’n gebeurtenis gaat uiteraard als een lopend vuurtje door de organisatie en heeft meer impact op het slagen van de beweging naar Nieuw Organiseren dan de presentatie van de bestuursvoorzitter. Dat kan een positieve of negatieve impact zijn. Door dit verhaal te bespreken met elkaar, in een werkconferentie, werd (nieuwe) betekenis gecreëerd: de ontwikkeling naar nieuw organiseren is serieus en we gaan op een integere manier om met de consequenties.
En tot slot: verbind vernieuwers weer met elkaar, zorg ervoor dat het verandervirus kan verspreiden, deel lokale initiatieven en ondersteun dat. De Community of Practice Nieuw Organiseren leidde weer tot een CoP Duurzaam Organiseren bij de ING waarin 30 ING vernieuwers kennis en ervaringen delen, betekenis geven en de kanteling vormgeven. Dat is gaaf!